Mariss Jansons (1943) heeft gisteravond afscheid van het ‘Koninklijk Concertgebouworkest’ genomen. De chef-dirigent gaat het, om gezondheidsredenen, wat rustiger aan doen. In de pers worden zijn toewijding en grote verdiensten voor het KCO alom geprezen. Burgemeester Van der Laan eerde Jansons met de ‘Zilveren Medaille van de stad Amsterdam’. Enige jaren geleden werd hij al geridderd in de ‘Orde van de Nederlandse Eeuw’. Jasons blijft als gastdirigent verbonden aan het KCO.
In diezelfde pers wordt hij meerdere malen geïnterviewd. Het is spijtig dat de journalisten – bij mijn weten – niet hebben geïnformeerd naar wat hij onder dirigeren verstaat?
Om daar een antwoord op te geven heb ik een krantenknipsel uit Trouw (17-02-2015) in mijn archief gevonden met daarin een interview met dirigente en violiste Marin Alsop (1956). In juni 2006 dirigeerde zij het KCO en zij was daarmee de eerste vrouw die het beroemde orkest leidde. In dit interview legt zij met weinig omhaal van woorden uit wat dirigeren eigenlijk is. Ik citeer: ‘Er zijn basis dingen waar je als dirigent verantwoordelijk voor bent: de puls, de architectuur van het stuk, de kwaliteit van het geluid, het dynamische bereik. Maar dirigeren gaat vooral over het motiveren van de musici om een emotionele ervaring op het publiek over te brengen. De eerste verantwoordelijkheid van een dirigent is om de boodschapper te zijn van de componist.’ Alsop zegt vervolgens: ‘Soms is er magie in een zaal […]. Het orkest, de dirigent, het stuk en niet te vergeten het publiek moeten samenkomen op dat ene moment. De schoonheid bestaat alleen dan en daarna is hij weg. Het is heel moeilijk om al die elementen samen te krijgen. Daar gaat dirigeren over. Soms valt de boel uit elkaar, je hebt nooit garantie, daarom is het spannend. […] Dirigeren is extreem simpel en extreem ingewikkeld op hetzelfde moment. […] Met dirigeren heb je nooit het gevoel dat je dingen compleet in de vingers hebt.’

Vanmorgen ben ik op mijn bril gaan zitten. Stom maar waar. Daarom verblijf ik in de winkel van mijn opticien en moet wachten, natuurlijk. Om de tijd te doden blader ik doelloos door ‘Linda’. Een blad dat ik niet snel zelf zou aanschaffen.  Plotseling wordt mijn oog getroffen door een bijzondere serie portretten, aangrijpende foto’s en verhalen van ex tbs’ers. Het toeval wil dat ik die middag net uitgebreid geïnformeerd ben over de betekenis van de levenslange gevangenisstraf voor een gedetineerde. Of moet ik zeggen dat mijn oog niet snel op deze foto’s zou zijn gevallen als ik die bijeenkomst niet zou hebben bijgewoond? Mijn ongemak wordt er in ieder geval niet minder om. ‘Degene die mijn daad het meest veroordeelt ben ikzelf’, een zinnetje dat me niet loslaat, ook niet als ik al geruime tijd in onze comfortabele woning ben neergestreken.

Bewaren

Het is nu pakweg een jaar geleden dat ik de fraaie cd-box ‘Murray Perahia – The first 40 years’ kreeg. Op CD 17 staan de ‘Impromptus’ (D899 en D935) van Franz Schubert. Altijd als ik die draai moet ik denken aan Alfred Brendel, de nu vierentachtigjarige Oostenrijkse pianist. Zelden heb ik iemand Op. 90/3 (D899) zo horen en zien spelen. Niks ten nadele van Perahia, maar deze vertolking is vanwege zijn bereik en intensiteit gewoon beter en grootser. Daar wil ik op deze prachtige lentedag aandacht voor vragen. In deze jachtige en overspannen tijd kan een flinke dot tegengas geen kwaad. Let op het morsige pleistertje om de nagel van Brendel’s linkerduim. Klik aan en vergeet niet het geluid aan te zetten. Zet u neer, ontspan en onderga.

https://www.youtube.com/watch?v=GkX4MyDeIqI

En? Wat vond u ervan? Raakte het u, of vond u het wel knap gespeeld?

Ik vond het groots, zeldzaam en zuiver vertolkt. Weergaloos.

© Bram Zoon 2014

29 december 2014  – Persbericht

De rots van Calpe is een sprankelende novelle over vriendschap, liefde en moed.

Als wielrenner is Aard het gewend om de controle te hebben. Hij dwingt zijn eigen succes af en weet precies wat hij moet doen om zijn tegenstanders te slim af te zijn. Op de rest van zijn leven heeft hij echter minder grip. Na een dramatische gebeurtenis in Spanje, staat zijn leven op zijn kop. Decennia later gaat hij samen met zijn vrouw terug naar de plek des onheils. In de schaduw van de rots van Calpe wordt Aard gedwongen om naar zijn eigen rol in het geheel te kijken, en ontdekt dat alles heel anders in elkaar zit dan hij dacht…

‘De rots van Calpe’ is opnieuw uitgegeven door Brave New Books en wordt exclusief door bol.com aangeboden. Ga voor het bestellen naar: http://www.bol.com/nl/p/de-rots-van-calpe/9200000037377261/

Een boeiend en mooi geschreven boek.    

Ik heb het in één ruk uitgelezen.

Bram Zoon (1947) woont en werkt in Rotterdam. Naast proza legt hij zich toe op het schrijven van essays. Eind 2010 debuteerde hij met ‘Gloed van Liefde’. Over dit boek schreef de pers: ‘Gloed van Liefde verdient een bredere lezerskring.’ In 2012 verscheen zijn novelle ‘Hemelsplein’ en daarna volgde in hetzelfde jaar: ‘Egbert Reitsma: architect en kunstschilder’.

Bram Zoon, De rots van Calpe, Brave New Books, 102 pp., € 12,50 – ISBN: 9789402126662

De cellist en componist Giovanni Sollima (Palermo, 1962) was de spil in het programma dat ‘IL Gardino Armonico’ gisteravond in ‘De Doelen’ bracht. Deze Sollima zweepte met zijn onnavolgbare stijl het Italiaanse gezelschap op en stuwde dit beroemde ensemble naar bijzondere hoogte. Het was opvallend met welk ogenschijnlijk gemak ‘IL Gardino’ de weg naar de harten van de toeschouwers wist te vinden. Al meteen bij de eerste tonen vielen publiek, musici en muziek samen.
Iedere keer als Sollima verscheen, schoof het publiek naar voren op de stoelen om maar niets te hoeven missen van deze muzikale avonturier. Als dit bijzondere concert iets duidelijk maakte is dat je goed kon zien en horen wat toewijding, overgave en virtuositeit met een mens en met een muziekgezelschap doen. Smekende dan weer vurig en bijna uit de band springende wisselingen zowel van Sollima als van ‘IL Gardino’ brachten de toeschouwers meerdere malen in vervoering. Eén toegift.

© Bram Zoon 2014

Gisteravond Mozarts Requiem. Wij wisten eigenlijk wel dat wij ‘Het Laatste Oordeel’ niet ongeschonden zouden doorkomen. Desondanks liepen we onbezorgd en gearmd naar ‘De Doelen’. Versluierde klanken, tragische tonen doen al snel het ergste vermoeden. Het slot van het ‘Laatste Oordeel’ drong zich met donder en geweld aan ons op. ‘Ik zucht als een beklaagde; schaamrood kleurt mijn gelaat: spaar toch een smekeling, o God,’ zingt het koor. Heen en weer geslingerd door de tegen elkaar ingaande toonsoorten, tempi en klanken werden wij  via het ‘Agnus Dei’ in het ‘Communio’ naar het Einde geleid. Een wonderlijke en betoverende avond, met opnieuw een glansrijke hoofdrol voor ‘Capella Amsterdam’.

© Bram Zoon 2014

Behoeft ‘de Erasmusbrug’ in Rotterdam nog enige toelichting!? De brug ook wel ‘de Zwaan’ genoemd verbindt de wijk ‘Kop van Zuid’ met het centrum aan de noordzijde van de rivier. Maar deze samenvoeging is ten dele gelukt omdat wat gescheiden is niet of tot op zekere hoogte kan worden verenigd. Toch is de stad en met name Zuid door deze gedurfde ingreep een stuk aantrekkelijker geworden.

Wie kent als rechtgeaarde Rotterdammer niet de levende wielerlegende Wim Koopman? Hij zal op dit moment om en nabij de zevenenzestig zijn. Jarenlang zag ik hem op zijn racefiets langzaam – bijna stap voor stap – door de Johan van Oldenbarneveltstraat gaan. De hoge rug, het hoofd diep tussen de schouderbladen getrokken. Een man ook met vertederende, engelachtige, blauwe ogen. Er zijn prachtige maar bovenal schrijnende verhalen over hem in omloop. De laatste tijd zie ik hem niet meer, ik hoop dat het goed met hem gaat. Hierbij zijn foto op jeugdige leeftijd die ik onlangs van Theo Okhuijzen ontving.

Vaak wordt voorondersteld dat een dier geen geheugen heeft en niet kan denken. Dat is op zich niet onjuist, de meeste dieren zijn of bestaan gewoonweg, zij leven zonder ‘een bemiddelend principe’. Dit geldt natuurlijk niet voor het streven om de soort in stand te houden en alles wat daarmee samenhangt. Dan is er meer sprake van de wil tot voortbestaan, om te overleven. Tot voor kort werden deze chimpansees gebruikt voor medische proeven, in Nederland is dat verboden. Dat hangt samen met het feit dat ze wel erg veel overeenkomsten vertonen met de mens. Dit prachtige dier heeft wel degelijk een geheugen en kan zelfs tot op zekere hoogte ‘nadenken’. Met hun melancholieke -lege – blik en hun opvallende groepsgedrag zijn ze de meest bekeken soort in dierentuinen. Deze  bijzondere foto is een ode op de aapmensen, onze evolutionaire voorgangers.

De Nederlandse dirigent en blokfluitist is vanmorgen op negenenzeventig jarige leeftijd overleden. In 1981 richtte hij het Orkest van de Achttiende Eeuw op. Hierbij Onberekenbare chemie dat nu als ’ter nagedachtenis’ aan Brüggen is bewerkt.